“Σώματα, μηχανές και έξυπνες συνέργειες: Μια εκδήλωση για την τέχνη και την τεχνητή νοημοσύνη”

Η ARTWORKS είχε τη χαρά να οργανώσει μία εκδήλωση αφιερωμένη στην τέχνη και την τεχνητή νοημοσύνη με τίτλο “Σώματα, μηχανές και έξυπνες συνέργειες” στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) σε επιμέλεια Δάφνης Δραγώνα. Σε αυτό, καλεσμένοι ομιλητές αναφέρθηκαν σε ζητήματα φιλοσοφίας, πολιτικής και αισθητικής ενώ βραβευθέντες του Προγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (Fellows της ARTWORKS) τοποθετήθηκαν φέρνοντας παραδείγματα από την καλλιτεχνική τους έρευνα και το έργο τους.

Τα δύο πάνελ του απογεύματος έθιξαν τη σχέση ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) διερευνώντας την επιρροή της συνεχώς εξελισσόμενης αυτής σχέσης στο σώμα και τη ζώη, καθώς και στην καλλιτεχνική δημιουργία και παραγωγή. Οι αλγόριθμοι, τα σύνολα δεδομένων και τα νευρωνικά δίκτυα θα μπουν στο επίκεντρο της συζήτησης που αφορά τον άνθρωπο και τη μηχανή, τη μνήμη και τη φαντασία, την αυθεντικότητα και τη βαθιά ψεύτικη τεχνολογία.

Παρακολουθήστε την εκδήλωση εδώ:

Πρόγραμμα

19:00 – 20:15 Ικανά (ή μη) σώματα και κυρίαρχες τεχνολογίες
Δημήτρης Γκινοσάτης, Μαρία Βαρελά, Ειρήνη Καλαϊτζίδη, Πέτρος Μώρης.
Συντονισμός: Δάφνη Δραγώνα
Ένα πάνελ για την εξέλιξη και σύγκριση ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης, τους περιορισμούς ελέγχου και χειρισμού της ΤΝ απο τον ανθρωπο, την επιρροή των εφαρμογών της στη ζωή και το σώμα, καθώς και για νέες σωματικότητες και ενσώματες εμπειρίες.

20:15 – 21:30 Μορφές συνέργειας και συνδημιουργίας μέσα από την τέχνη
Μανόλης Σίμος, Θεόδωρος Γιαννάκης, Κυριακή Γονή, Μανώλης Δασκαλάκης Λεμός.
Συντονισμός: Μαρίνα Μαρκέλλου
Ένα πάνελ για τις δυνατότητες συνεργειας ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσυνης, με αναφορές σε ζητήματα παραγωγής, πνευματικής ιδιοκτησίας και αυθεντικότητας καθώς και στο μεταβαλλόμενο ρόλο του καλλιτέχνη, του κοινού και του ίδιου του έργου.

Δείτε στιγμιότυπα από την εκδήλωση εδώ:

Βιογραφικά συμμετεχόντων

Μαρία Βαρελά, SNF ARTWORKS Fellow 2019

H Μαρία Βαρελά (Αθήνα, 1984) εργάζεται ως εικαστικός μέσων και σχεδιάστρια συμμετοχικών δημιουργικών εργαστηρίων βιωματικής εκπαίδευσης. Το 2010 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στις «Διαδραστικές Τέχνες» στο Goldsmiths College του Λονδίνου. Ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη μεθοδολογιών της συλλογικής παραγωγής και οι θεματικές της αφορούν τη λαογραφία, την παράδοση, την ταυτότητα, τη μνήμη, τη μη-γραμμική αφήγηση και την αρχαιολογία των μέσων. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε μουσεία σύγχρονης τέχνης όπως το ΕΜΣΤ στην Αθήνα και το Βozar στις Βρυξέλλες, καθώς και σε φεστιβάλ τέχνης όπως το Siggraph στο Βανκούβερ, Ars Electronica στο Λιντς (Αυστρία), Transmediale στο Βερολίνο, ISWC (International Symposium on Wearable Computers) στο Seattle, Piksel στο Μπέργκεν, Αmber στην Κωνσταντινούπολη, Εικαστικοί Διάλογοι (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών) στην Αθήνα κ.ά. Έχει αναλάβει τον σχεδιασμό και τη διεκπεραίωση εκπαιδευτικών δημιουργικών προγραμμάτων σε συνεργασία με τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, το ΕΜΣΤ, το Goethe Institut, το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και το Ίδρυμα ΝEON. Υπήρξε συν-ιδρυτικό μέλος και υπεύθυνη καλλιτεχνικού και εκπαιδευτικού προγράμματος της Frown, μιας πλατφόρμας που ασχολείται με την παραγωγή καλλιτεχνικών εκδηλώσεων καινοτόμου χαρακτήρα. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Θεόδωρος Γιαννάκης, SNF ARTWORKS Fellow 2019

Ο Θεόδωρος Γιαννάκης γεννήθηκε το 1979 στην Πρέβεζα. Είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και του προγράμματος MFA στη Διαχείριση Ψηφιακών Μέσων του London Metropolitan University στο Λονδίνο. Αυτήν την περίοδο εργάζεται στη διδακτορική του διατριβή στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, με υποτροφία του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη. Έχει παρουσιάσει το έργο του σε ατομικές εκθέσεις στη Union Pacific (Λονδίνο), Ελένη Κορωναίου (Αθήνα), Radio Athènes και SPACE (Λονδίνο) και έχει λάβει μέρος σε διεθνείς ομαδικές εκθέσεις σε χώρους τέχνης, μουσεία και ιδρύματα όπως το New Museum της Νέας Υόρκης, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών, το Fondazione Prada, το Κολέγιο Τέχνης και Σχεδιασμού του Οντάριο, το V22 Collection και το Futura Center for Contemporary Art. Ως μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας KERNEL έχει διοργανώσει εκθέσεις και εκδηλώσεις και έχει δώσει διαλέξεις για την έρευνά του στο ICA London, στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Δημήτρης Γκινοσάτης, Ακαδημαϊκός

Ο Δημήτρης Γκινοσάτης είναι, από το 2008, διδάκτωρ φιλοσοφίας & αισθητικής των μέσων του Παντείου Πανεπιστημίου και εργάζεται ως συγγραφέας, μεταφραστής/επιμελητής, διδάσκων σε ΑΕΙ και σε ιδιωτικό κολλέγιο της Αθήνας, καθώς επίσης ως σύμβουλος σε ζητήματα εννοιολογικής ανάλυσης, έρευνας και μεθοδολογίας. Από το 2009, διδάσκει ως επί συμβάσει καθηγητής (Π.Δ. 407) και ως ακαδημαϊκός υπότροφος, «Φιλοσοφία & Αισθητική των Μέσων», «Θεωρίες & Τεχνολογίες της Αισθητικής Αντίληψης» και «Ερευνητική Μεθοδολογία», στο ΠΜΣ «Ψηφιακές Μορφές Τέχνης», καθώς και στο πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών της ΑΣΚΤ, ενώ, από το 2021, διδάσκει «Αισθητική των Μέσων» στο προπτυχιακό πρόγραμμα «Εικαστικών Τεχνών και Νέων Μέσων» του κολλεγίου ΑΚΤΟ. Έχει γράψει και δημοσιεύσει εκτενή εξειδικευμένα κείμενα πάνω σε θέματα φιλοσοφίας, αισθητικής και θεωρίας των μέσων και του πολιτισμού και έχει δώσει διαλέξεις σε εγχώρια και διεθνή ακαδημαϊκά συνέδρια, εργαστήρια και σεμινάρια, σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα και άλλους θεσμούς της ημεδαπής (Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΑΣΚΤ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Μουσείο Μπενάκη, Goethe-Institut Athen) και του εξωτερικού (Paris III-Sorbonne Nouvelle, documenta 14, University of Toronto’s Faculty of Information, the “Digital Futures Program” of the Ontario University of Art & Design κ.α.). Έχει μεταφράσει και δημοσιεύσει στα ελληνικά δεκαπέντε βιβλία από το χώρο της ηπειρωτικής φιλοσοφίας (J. Derrida, M. Foucault, P. Klossowski, S. Kofman), της πολιτικής θεωρίας και της βιοηθικής (D. Simon, J. Romance, M. Sandel), της κοινωνιολογίας (H. Lefebvre), της αισθητικής (N. Bourriaud) και της γαλλικής λογοτεχνίας του 18ου-19ου-20ου αιώνα (J. Tournier, M. de Sade, G. de Maupassant). Έχει επίσης συν-μεταφράσει μεμονωμένα δοκίμια των S. Freud, V. Flusser και Fr. Kittler.

Κυριακή Γονή, SNF ARTWORKS Fellow 2018

Η Κυριακή Γονή είναι εικαστικός. Η πρακτική της εστιάζει στις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις τεχνολογίας και κοινωνίας. Μέσω πολυμεσικών εγκαταστάσεων και αφηγήσεων εξετάζει θεματικές όπως η δύναμη της πληροφορίας, τα δίκτυα, η πρόσληψη και η κατασκευή του ψηφιακού εαυτού, η μνήμη, η λήθη, η σχέση μηχανής και ανθρώπου. Έργα της έχουν εκτεθεί σε φεστιβάλ και εκθέσεις νέων μέσων διεθνώς (Transmediale, Melbourne Triennial, Athens Biennale, Tomorrows, ISEA21 etc). Ως προέκταση της καλλιτεχνικής και ερευνητικής της πρακτικής, σχεδιάζει και υλοποιεί εργαστήρια για ενήλικες και εφήβους πάνω σε θέματα του διαδικτύου, όπως τα προσωπικά δεδομένα και η ιδιωτικότητα, το selfie κτλ., σε συνεργασία με φορείς και ινστιτούτα όπως Dutch Art Institute, Onassis Cultural Centre, Athens Science Festival κ.ά. Παράλληλα, παρουσιάζει μέρος της έρευνάς της σε συνέδρια τέχνης και τεχνολογίας. Tο άρθρο της ”Deletion Process_Only you Can See my History” δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2016 στην καλλιτεχνική επιθεώρηση Leonardo του MIT. Έχει ολοκληρώσει προπτυχιακές σπουδές στα Εικαστικά και μεταπτυχιακές στις Ψηφιακές Μορφές Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, καθώς και σπουδές στην Κοινωνική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (προπτυχιακό) και στο πανεπιστήμιο του Leiden στην Ολλανδία (μεταπτυχιακό).

Μανώλης Δασκαλάκης Λεμός, SNF ARTWORKS Fellow 2018

O Μανώλης Δασκαλάκης Λεμός (Αθήνα, 1989) ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και στο Central Saint Martins College of Art and Design. Είναι ιδρυτικό μέλος της Serapis Maritime και των Arbit City. Στη δουλειά του χρησιμοποιεί ποικιλία μέσων για να εστιάσει σε τρόπους με τους οποίους ονειρευόμαστε το αύριο ή σε αναστοχασμούς του παρελθόντος που θα μπορούσαν να προβληθούν στο μέλλον, συχνά ξεκινώντας από ένα προσωπικό σημείο αναφοράς. Το 2018 συμμετείχε στην New Museum Triennial ’’Songs for Sabotage”, σε επιμέλεα Alex Gartenfeld και Gary Carrion-Murayari. To 2017 ήταν artist-in-residence για 9 μήνες στο Pavillon Neuflize OBC, το πρόγραμμα residency του Palais de Tokyo. Έχει συμμετάσχει σε αρκετές πρωτοβουλίες του 89plus, ενός διεθνούς ερευνητικού προγράμματος που ίδρυσαν ο Hans Ulrich Obrist και ο Simon Castets. Στις ατομικές εκθέσεις του περιλαμβάνονται: ”Tomorrow’s Corporate Love” (Forgetting from Athens), Palais de Tokyo, Παρίσι, 2017· ”Crooked Grid Crude Carrier”, CAN Christina Androulidaki Gallery, Αθήνα, 2015· ”Feral Remnants/Oinousses”, CAN Christina Androulidaki Gallery, Αθήνα, 2013.

Δάφνη Δραγώνα, Επιμελήτρια

Η Δάφνη Δραγώνα είναι ανεξάρτητη επιμελήτρια, θεωρητικός και αρθρογράφος που ζει στο Βερολίνο. Στο έργο της έχει ασχοληθεί με ζητήματα όπως οι αντιφάσεις της συνδεσιμότητας, οι υποσχέσεις των κοινών αγαθών, η σημασία των συγκινησιακών υποδομών και ο αμφίσημος ρόλος της τεχνολογίας στην περίοδο της κλιματικής κρίσης. Ανάμεσα στις εκθέσεις που έχει επιμεληθεί είναι οι ακόλουθες: Weather Engines (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση & Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, 2022), Στεφανία Στρούζα, 212 Mήδεια: Αφηγήσεις από ένα χώρο μετέωρο (AnnexM, Μέγαρο Μουσικής, Αθήνα 2021), Trials & Errors (Ρομάντσο, Αθήνα 2021) Reprogramming Earth (NeMe, Λεμεσός, 2020), Kyriaki Goni, Counting Craters on the Moon (Aksioma, Λουμπλιάνα, 2019), Tomorrows, Urban fictions for possible futures (Διπλάρειος, Αθήνα 2017), Capture All (transmediale, Βερολίνο, 2015), Εκ Νέου: Μια νέα γενιά Ελλήνων καλλιτεχνών (ΕΜSΤ, 2013), Homo Ludens Ludens (Laboral, Γιχόν, 2008). Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα βιβλία, περιοδικά, ακαδημαϊκές επιθεωρήσεις και καταλόγους εκθέσεων από τους εκδοτικούς οίκους Springer, Sternberg Press, Diaphanes, Leonardo Electronic Almanac κ.ά. Ως προσκεκλημένη ομιλήτρια έχει δώσει διαλέξεις σε διοργανώσεις όπως αυτές των Mapping Festival (Γενεύη), MoMA (Νέα Υόρκη), Hek (Βασιλεία), Arts in Society (Λονδίνο), Leuphana University (Λούνεμπουρκ), Goethe University (Φρανκφούρτη). Υπήρξε επιμελήτρια του φεστιβαλ transmediale (Βερολίνο) από το το 2015 έως το 2019, καθώς και του φεστιβάλ EMAF (Όσναμπρουκ) τα έτη 2021 και 2022. Είναι διδάκτωρ του τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ειρήνη Καλαϊτζίδη, SNF ARTWORKS Fellow 2020

Η Ειρήνη Καλαϊτζίδη είναι καλλιτέχνης του χορού και της τεχνολογίας. Η πρακτική της τοποθετείται στο πεδίο της Τεχνοεπιστήμης, ερευνώντας τον χώρο μεταξύ ανθρώπινων και μη, φυσικών και ψηφιακών, οικείων και ανοίκειων χορευτικών σωμάτων. Σπούδασε χορό στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης (2018) και στη συνέχεια διακρίθηκε στο μεταπτυχιακό Computational Arts του Goldsmiths University of London (2019). Έχει παρουσιάσει έργα της σε Αθήνα («Pistachios», Arc 2016) και Λονδίνο («mic | amplify the body» και «Within the Vibrant Assemblage», St. James Church, Goldsmiths 2019). Έχει κληθεί να μιλήσει αναφορικά με την Τέχνη και την Τεχνητή Νοημοσύνη στο Somerset House (Human Data Interaction, 2019). Μεταξύ άλλων ερευνητικών προγραμμάτων, έχει συμμετάσχει στο Choreographic Coding Lab, σε διοργάνωση των Motion Bank, Fiber και του International Choreographic Arts Center (ICK) Amsterdam (Dansmakers, 2019). Ως χορεύτρια έχει λάβει μέρος σε παραγωγές του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου και του Μεγάρου Μουσικής. Ως βοηθός χορογράφου έχει συνεργαστεί με την Πατρίσια Απέργη για τις παραγωγές «Άλκηστις» (Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, 2017) και «Primary Fact» (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση, 2018). Για το έτος 2020-21, η Ειρήνη βρίσκεται σε πρόγραμμα φιλοξενίας του ΚΟΙΝΩΝΩ (Τήνος, 2020) και του ICST Zhdk στο ερευνητικό πεδίο των Immersive Arts (Ζυρίχη, 2020). Ζει στην Αθήνα, την Τήνο και το Λονδίνο.

Μαρίνα Μαρκέλλου, Δικηγόρος

Η Δρ. Μαρίνα Μαρκέλλου είναι Δικηγόρος εξειδικευμένη στο Δίκαιο Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Αφού ολοκλήρωσε σπουδές στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έλαβε MASTER 2 Spécialité Créations Immatérielles, στο Université Montpellier I, France, σε θέματα διανοητικής ιδιοκτησίας, συνέχισε στο ίδιο πανεπιστήμιο με εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με τίτλο: “The Copyright Contracts under French, German and Greek law”, ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών. Ακολούθως εκπόνησε μεταδιδακτορική διατριβή στο Law Department, Universite de Poitiers, France σχετικά με την καλλιτεχνική οικειοποίηση. Κατά την τελευταία δεκαετία έχει διατελέσει ή διατελεί διδάσκουσα σε Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, διδάσκοντας σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο το δίκαιο της διανοητικής ιδιοκτησίας, το δίκαιο της πολιτιστικής κληρονομιάς και το δίκαιο των επιχειρήσεων.

Πέτρος Μώρης, SNF ARTWORKS Fellow 2018

Ο Πέτρος Μώρης (1986, Λαμία) είναι πτυχιούχος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας και του μεταπτυχιακού προγράμματος Curating του Goldsmiths University του Λονδίνου. Αυτό τον καιρό εκπονεί διδακτορική διατριβή στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. Έχει υπάρξει υποψήφιος για τα βραβεία ΔΕΣΤΕ 2015 και έχει βραβευτεί με το 1o Έπαθλο Γιάννη Σπυρόπουλου 2012. Έχει παρουσιάσει την καλλιτεχνική του δουλειά σε ατομικές εκθέσεις στο Room E-1027 (Βερολίνο), Point Center for Contemporary Arts (Λευκωσία), Duve Berlin (Βερολίνο), Union Pacific (Λονδίνο), Project Native Informant (Λονδίνο) και SPACE (Λονδίνο) και έχει πάρει μέρος σε διεθνείς ομαδικές εκθέσεις σε χώρους τέχνης, μουσεία και ιδρύματα, όπως το New Museum της Νέας Υόρκης, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών, Σπίτι της Κύπρου, Kunstraum Niederoesterreich, Ontario College of Art & Design, Centre Cívic Can Felipa (Βαρκελώνη), Mestrovic Pavilion (Zάγκρεμπ) και Aarhus Art Building (Δανία). Ως μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας KERNEL και των επιμελητικών projects SIM και Radical Reading έχει επιμεληθεί εκθέσεις και δρώμενα στην Μπιενάλε της Αθήνας 2011, Circuits and Currents, Whitechapel Gallery και Chisenhale Gallery και έχει δώσει διαλέξεις για την έρευνά του στο ICA του Λονδίνου, στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στα KAM Workshops και στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Μανόλης Σίμος, Ακαδημαϊκός

Ο Μανόλης Σίμος είναι μεταδιδακτορικός υπότροφος (ΙΚΥ) του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο διδάσκει σε μεταπτυχιακό επίπεδο φιλοσοφία της τεχνολογίας, ηθική της τεχνολογίας, και πάνω στις σχέσεις λογοτεχνίας, επιστήμης και τεχνολογίας. Σπούδασε ιστορία και φιλοσοφία της επιστήμης (ΙΦΕ, ΕΚΠΑ) και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τη σκέψη του Michel Foucault. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στη φιλοσοφία της επιστήμης και της τεχνολογίας, τη σχέση φιλοσοφίας και λογοτεχνίας, τη
μεταφιλοσοφία, τη σχέση ηθικής και αισθητικής, και την ιστορία των εννοιών. Έχει
δημοσιεύσει σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

Φωτογραφίες: Σπύρος Στεργίου