Το έργο Ηλιοβασιλέματα παρουσιάζεται ως βιντεοεγκατάσταση που εξερευνά δύο αντικρουόμενα τοπία της Αθηναϊκής Ριβιέρας: το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη, το The Ellinikon, και την άγρια βραχώδη περιοχή cruising στα Λιμανάκια. Καταγεγραμμένο σε διάστημα ενός έτους, το έργο θέτει αυτά τα τοπία σε διάλογο, αναδεικνύοντας πώς διαφορετικές δυνάμεις διαμορφώνουν την πρόσβαση, την επιθυμία και τον δημόσιο χώρο.

Στη μία οθόνη, η κάμερα ακολουθεί την ταχύτατη ανάπτυξη του Ελληνικού, η οποία σταδιακά αποκλείει τον ορίζοντα και επισκιάζει τον ήλιο, λειτουργώντας ως μεταφορά για την εξαφάνιση της κοινής θέας, της δημόσιας πρόσβασης και του ανοιχτού χρόνου. Το The Ellinikon, αν και πλαισιώνεται ως πρόοδος, στην ουσία λειτουργεί ως σύμβολο αποκλεισμού και περίφραξης.

Η δεύτερη οθόνη καταγράφει το άγριο βραχώδες τοπίο των Λιμανακίων, εστιάζοντας στο λεσβιακό cruising σε έναν χώρο όπου παραδοσιακά η κουλτούρα cruising κυριαρχείται από cis γκέι άνδρες. Μέσα από την οπτική των τρανσφεμινιστικών και κουήρ σωμάτων, το έργο διεκδικεί εκ νέου την ασφάλεια και την απόλαυση του δημόσιου χώρου, αμφισβητώντας όχι μόνο θεσμικούς αποκλεισμούς αλλά και εσωτερικές διαγραφές εντός των κουήρ υποκουλτούρων.

Σε μια περίοδο ραγδαίας μεταμόρφωσης της Αθηναϊκής Ριβιέρας, το έργο Ηλιοβασιλέματα κρατά ανοιχτή την ένταση ανάμεσα στον έλεγχο και τον αυτοσχεδιασμό, την περίφραξη και την οικειότητα, προσκαλώντας σε έναν στοχασμό για το τι είδους μέλλοντα χτίζονται και για ποιους. Ο τίτλος παραπέμπει στο τραγούδι Ηλιοβασιλέματα (1958), ένα σημείο πολιτισμικής μετάβασης από το παραδοσιακό ρεμπέτικο στη mainstream νυχτερινή διασκέδαση της μεταπολεμικής Αθήνας.

ILIOVASILEMATA_ARTWORKS GRANTS_SOFIA DONA

Video stills, Ηλιοβασιλέματα, Έλενα Σαραντοπούλου & Σοφία Ντώνα, 2025

Σοφία Ντώνα
Εικαστικές Τέχνες

Η Σοφία Ντώνα είναι εικαστική καλλιτέχνις και αρχιτέκτονισσα με βάση την Αθήνα και το Μόναχο. Εργάζεται κυρίως μέσα από επιτόπιες πρακτικές, δημιουργώντας εγκαταστάσεις και βίντεο έργα που αμφισβητούν οικείες χωρικές και κοινωνικές δομές. Η διεπιστημονική της πρακτική εστιάζει σε ρήξεις — αιφνίδιες τομές σε ιστορικές αφηγήσεις ή στην καθημερινή ζωή, που αποκαλύπτουν αφανείς μηχανισμούς εξουσίας και ελέγχου.Μέσα από μια κουήρ προσέγγιση αυτές οι στιγμές αμφισβητούν κανονιστικές αντιλήψεις για τον χώρο, την ταυτότητα και την ένταξη, δίνοντας έμφαση στις εμπειρίες όσων βρίσκονται στο περιθώριο. Η καλλιτεχνική της πρακτική εμπλέκεται με τις υλικές πραγματικότητες της δομικής βίας — όπως τα σύνορα, η επιτήρηση και η νεκροπολιτική — ενώ ταυτόχρονα ανοίγει χώρο για συλλογική επανεπινόηση. Αυτές οι ρήξεις σηματοδοτούν στιγμές αντίστασης και ακτιβισμού, λειτουργώντας ως καταλύτες για αντίδραση και επαναδιεκδίκηση. Το έργο της έχει εκτεθεί σε χώρους όπως το Gropius Haus του Ιδρύματος Bauhaus (2021), η Staatsgalerie στη Στουτγκάρδη (2020), το Instituto Municipal de Arte y Cultura στην Τιχουάνα (2019), η nGbK στο Βερολίνο (2017), το Fondazione Sandretto Re Rebaudengo στο Τορίνο (2016) και το ΕΜΣΤ στην Αθήνα (2013). Έλαβε το Βραβείο Αρχιτεκτονικής της Πόλης του Μονάχου (2018) και την υποτροφία Fulbright για εικαστικούς (2016). Το 2023 ήτσν υπότροφος του προγράμματος Onassis AiR και το 2022 του προγράμματος ARTWORKS. Το νέο της έργο Pitch Invaders, είναι ανάθεση για το Public Art Focus Year από την πόλη του Μονάχου. Είναι μέλος της κουήρ-φεμινιστικής ομάδας Νιόνια Φίλμς και της καλλιτεχνικής ομάδας Errands (2007)..