H ομαδική έκθεση Sacred or Monsters, μέσα από μια σύνθεση γλυπτικών αναπαραστάσεων, video performances, επιγραφών και ηχητικών ντοκουμέντων, αποτελεί μια εξερεύνηση στην έννοια της ταυτότητας, ως μια εύπλαστη ή μεταβλητή δομή που αποδαιμονοποιεί κάθε «άλλο», αφαιρώντας το σημειολογικό του βάρος ως επικίνδυνο, βρώμικο και αντικανονικό. Μετα-ανθρώπινα όντα, μυθικά πλάσματα, υπάρξεις διαρκώς μεταμορφώσιμες και σώματα εξουθενωμένα μα άτρωτα συνυπάρχουν, διαμορφώνοντας μια αφήγηση που ολοκληρώνεται μέσα από την αποσπασματικότητά της, μια ιστορία που ενίοτε τρομάζει, θαμπώνει, αποπροσανατολίζει, ενώ, παράλληλα, φωτίζει, ενημερώνει και ενδυναμώνει.
Σκοπός της έκθεσης είναι να επανασυστήσει την έννοια του εαυτού και μαζί του της ιστορίας ως συστήματα ρευστά, προσωρινά, οξύμωρα, καθώς και να επαναπλαισιώσει την έννοια του τερατώδους, ως ένα σχήμα που συχνά δημιουργεί και ενισχύει ψυχοκοινωνικές και γεωπολιτικές ιεραρχήσεις. Τα έργα εκκινούν από συνθήκες ανείπωτες, από δομές υπόγειες και αφανείς, από υπάρξεις δύσμορφες ή θεϊκές, από μύθους και μυήσεις, από λέξεις άγραφες και χειρονομίες ανεπαίσθητες. Το δυσανάγνωστο, το κρυφό, το ημιτελές αυτό που συχνά ταυτίζεται με το χθόνιο, το ξένο ή το ανεπιθύμητο αποτελούν τα κύρια όχηματα μέσα από τα οποία οι καλλιτέχνες επαναδιαπραγμάτευονται συγκρουσιακές ή άτακτες δομές και συμπεριφορές που εμείς, τα ανθρώπινα όντα, καθημερινά επιτελούμε.
Η έκθεση επιθυμεί πρώτα να αναγνωρίσει και έπειτα να επιβεβαιώσει τις διαρκείς δυναμικές συγκρούσεις. Εκκινώντας από τα έγκατα του κτιρίου, τοποθετημένο σε μια πύλη που μοιάζει άβατη, το μαρμάρινο δίπτυχο γλυπτό του Πέτρου Μώρη με τίτλο Entropy as Hardship/Entropy as Kinship εξευρευνά την έννοια της εντροπίας ως θέση που νομιμοποιεί την αποσύνθεση και την επανασύνθεση και τις αντιμετωπίζει σαν μηχανισμούς αναθεώρησης του άναρχου, του αντιφατικού ή του αντίθετου. Χρησιμοποιώντας μια αισθητικά ιδιολεκτική γραφή, που στοιχεία της δανείζεται τόσο από την τεκτονική γεωλογία του υπεδάφους όσο και από το αστικό τοπίο, και μαζί με τις διαρκείς μεταλλάξεις τους, η γλυπτική εγκατάσταση του Μώρη μας εισάγει σε μία σειρά ερωτημάτων που αφορούν σε μία γλώσσα άγλωττη, πεισματικά ακατάληπτη. Στο έργο του, ο χρησμός, στην διπολικότητά του, μας ενθαρρύνει να αμφισβητήσουμε την επαφή με το ορατό ή το εύληπτο, να μυηθούμε σε ό,τι συνειδητά επιλέγει το υπέδαφος, να βρούμε στο άγνωστο μια πρακτική αντιστασιακή.
Το τερατώδες, ως παραβολή πλέον, αποκτά νέο νόημα, γίνεται αντιληπτό μέσα από τη δυνατότητα, την αιδώ ή την ιερότητά του. H γλυπτική εγκατάσταση της Μαρίνας Ξενοφώντος, με τα video performances Pinocchio, 2008-2009/2025, To Egon Schiele, 2008-2009/2025 και Am I a puppet, 2008-2009/2025, τα οποία συνδιαλέγονται ετεροχρονισμένα ή αναπάντεχα, έρχεται να ενισχύσει την παράλογη αυτή νέα δύναμή του τερατώδους, διερευνώντας την έννοια του άλλου που ενυπάρχει στον εαυτό. Μεταλλάσσοντας την ίδια της την ταυτότητα, η καλλιτέχνης προσεγγίζει, προβάρει και επιτελεί κάθε της χειρονομία ως εγκυβωτισμένη μίμηση ή αναβίωση μιας πράξης αλλόκοτης. Μέσα από προσθετικά εξαρτήματα που αλλοιώνουν το πρόσωπο, μέσα από νήματα που ορίζουν τις κινήσεις του ή ελέγχουν την όψη του σώματός, τα έργα επιθυμούν να υπάρξουν ως οχήματα εξερεύνησης επιθυμιών, χειραφετήσεων, επιταγών και μεταθέσεων. Η μαριονέτα βρίσκεται πάλι επί σκηνής, πλέον, όμως, παραμορφώνοντας η ίδια τον εαυτό της, εντείνοντας την αυτοδιάθεσή της, εκτείνοντας τα όριά της.
Μιαρό και ιερό, αμαυρωμένο ιδεατό, το περιθώριο στο επίκεντρο μιας αφήγησης που υφίσταται και ταυτόχρονα διαφεύγει της ετερότητας. Τόσο η ηχητική όσο και η εικαστική εγκατάσταση Doves in the Kitchen της Νίκης Δανάης Χανιά, έρχονται να συμπληρώσουν ή να ολοκληρώσουν την πορεία της έκθεσης στον υπαίθριο χώρο της ταράτσας του Ιδρύματος, μέσα από ημερολογιακές αναπαραστάσεις και ιστορίες, στις οποίες δαίμονες φέρουν την ελευθερία, κτερίσματα συνοδεύουν μια άλλου είδους γέννα, το καθρέφτισμα γίνεται σύμβολο της τρωτότητας. Επιλέγοντας ένα υλικό όπως το μέταλλο, το οποίο παγώνει ή πυρώνει ανάλογα με τις συνθήκες γύρω του, και επαναξιολογώντας τη σημειολογία του χρυσού ως υλικό συνυφασμένο με καθετί εμβληματικό, μέσα από μια σειρά επιτοίχιων και επιδαπέδιων γλυπτών, η καλλιτέχνης διαπραγματεύεται τις σχέσεις του ανόσιου με το άγιο, του μυθικού με το πραγματικό, του ανεπιθύμητου με το αγαπημένο.
Πώς το τερατώδες, ξεφεύγοντας πλέον από μια αφήγηση συνυφασμένη με το απεχθές, το αποκρουστικό, το εξωγενές ή το επικίνδυνο μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα, κίνητρο ή μέσο για την αποδόμηση και την αναμόρφωση μιας ταυτότητας συλλογικής, ενός σώματος ανθεκτικού, μιας πραγματικότητας βασισμένης σε δυνατότητες φαντασιακές; Πώς μπορούν οι δράσεις, οι διαδράσεις και οι αποφάσεις μας να ενημερωθούν από αυτές όντων μυθικών, μικρών, ευάλωτων, άλλων, νομιμοποιώντας τον διαρκή διάλογο της ιστορίας με το μέλλον, του δυσδιάστατου με το πολυδιάστατο, του αποσπασματικού με το ολοκληρωμένο; Η έκθεση Sacred or Monsters επιθυμεί να υπάρξει σαν μια σειρά υποθέσεων και ερωτημάτων, ειπωμένων από όσα υποδεέστερα πήραν τη θέση του επιφανούς, από όσα ανείπωτα δημιούργησαν χώρους να υπάρξουν, από όσα σώματα μεγάλωσαν για να ελευθερωθούν.
Καλλιτέχνες: Πέτρος Μώρης, Μαρίνα Ξενοφώντος, Νίκη Δανάη Χανιά
Επιμέλεια: Ιωάννα Γερακίδη
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρίνα Μήλιου Θεοχαράκη
Συντονισμός Παραγωγής: Νεφέλη Σιαφάκα
Επικοινωνία: Μαρίνα Καμπούρογλου, Χριστίνα Οικονόμου
Διάρκεια έκθεσης: 25 Σεπτεμβρίου–27 Νοεμβρίου 2025
Ωράριο έκθεσης: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή 13:00 – 17:00
Εισιτήριο: Δωρεάν
*Η Ιωάννα Γερακίδη και ο Πέτρος Μώρης είναι SNF ARTWORKS Fellows.
