Συντάκτης: gourgourini

Από τις 15 Δεκεμβρίου έως και τις 11 Φεβρουαρίου, η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης παρουσιάζει στο Παλαιό Ελαιουργείο το Μυστήριο 87 Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης, τη νέα γλυπτική εγκατάσταση της Στεφανίας Στρούζα, της καταξιωμένης εικαστικού η οποία μόλις πριν από λίγο καιρό απέσπασε το βραβείο της φετινής Art Athina για νέους καλλιτέχνες. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου στο Παλαιό Ελαιουργείο, στο πλαίσιο της τριήμερης τελετής λήξης της 2023 Ελευσίς, Μυστήριο 1 Λήξη: Έναρξη | Μια τελετή.

Η εγκατάσταση αναφέρεται στην οικολογική καταστροφή που βιώνει ο πλανήτης σήμερα, έχοντας ως σημείο εκκίνησης την παράκτια ζώνη της Ελευσίνας. Συνεχίζοντας το καλλιτεχνικό έργο της πάνω στον μύθο της Μήδειας, η καλλιτέχνις αυτή τη φορά επιλέγει ως σημείο αναφοράς το θεατρικό τρίπτυχο του Heiner Müller Ρημαγμένη όχθη – Μήδειας υλικό – Τοπίο με Αργοναύτες (1982), όπου η Μήδεια γίνεται αντιληπτή ως «τόπος» στον οποίο χαράσσονται μνήμες και τραύματα ενός βίαιου πατριαρχικού και καταναλωτικού κόσμου. Η Στρούζα αξιοποιεί το ερμηνευτικό αυτό σχήμα και προχωρά σε μια ταύτιση της Μήδειας με τη Φύση και με τον τόπο της Ελευσίνας, λαμβάνοντας υπόψη τις συνέπειες της βαριάς βιομηχανίας καθώς και της διάβρωσης εγκαταλελειμμένων πλοίων στην περιοχή.

Το έργο παίρνει τη μορφή γλυπτικής εγκατάστασης σε τρία διακριτά αλλά και συνδεόμενα μέρη ακολουθώντας τη δομή του κειμένου του Müller. Αυτά αναπτύσσονται στον χώρο ως νησίδες γης και τμήματα μίας παράκτιας περιοχής όπως αυτής του κόλπου της Ελευσίνας.

Η Ρημαγμένη όχθη αναφέρεται σε ένα «τοπίο με τη φύση σε αποσύνθεση», όπως το περιγράφει ο ίδιος ο Müller, όπου διαφαίνονται τα ίχνη της ανθρώπινης μόλυνσης και καταστροφής. Ένα επιδαπέδιο έργο σαν συνονθύλευμα και κράμα από φυσικές ύλες και βιομηχανικά υλικά υποδηλώνει ένα τοπίο σχεδόν εγκαταλελειμμένο με αναφορές στη διάβρωση, τη μόλυνση και την υπερεκμετάλλευση της φύσης.
Το Μήδειας υλικό εστιάζεται στην έμφυλη ταυτότητα και ανισότητα αλλά και στην αυτενέργεια και μεταμόρφωση της ύλης. Ένα ένδυμα-γλυπτό από διάφανο πλαστικό με οξειδωμένα τμήματα παραπέμπει στο νυφικό της Μήδειας με το οποίο φόνευσε τη Γλαύκη. Αναφέρεται στην επικινδυνότητα της αόρατης ρύπανσης αλλά και της κοινωνικοπολιτικής ατμόσφαιρας που περιβάλλει και απειλεί οντότητες και κοινότητες ανά τον κόσμο.

Το Τοπίο με Αργοναύτες αποτελεί μνεία στο συλλογικό ασυνείδητο μιας σύγχρονης κοινωνίας αντιμέτωπης με την εκμετάλλευση, την καταστροφή και τις ευθύνες που και η ίδια φέρει. Γλυπτά από αλουμίνιο παραπέμπουν στην Αργώ του μύθου, σε κουφάρια παροπλισμένων πλοίων και σε τεχνολογικά θραύσματα. Το τοπίο λειτουργεί ως σχόλιο στην επιθυμία για άμετρη τεχνολογική πρόοδο και σε μορφές αποικιοποίησης από το παρελθόν μέχρι σήμερα.

Στο εικαστικό αυτό τρίπτυχο, η Μήδεια ως τραυματισμένος από την ανθρώπινη δραστηριότητα τόπος αφήνει να διαφανούν οι σχέσεις φύσης και πολιτισμού, ανθεκτικότητας και φθοράς, μύθου και πραγματικότητας για να καταστεί τελικά ορατή η σύνδεση και αλληλεξάρτησή τους. Ισορροπώντας ανάμεσά τους ως τεχνοφυσική δύναμη, ο χαρακτήρας της φανερώνει κατά την καλλιτέχνιδα πως οι μύθοι μπορούν να μιλήσουν για τα κατεστραμμένα τοπία της Ανθρωπόκαινου εποχής και να ενεργοποιήσουν πρακτικές συλλογικής γνώσης και δράσης μέσα από την ίδια την υλικότητα.

Πληροφορίες:

Ημερομηνίες: 15 Δεκεμβρίου 2023 έως 11 Φεβρουαρίου 2024
Ωράριο λειτουργίας:
Τετάρτη έως Παρασκευή, 17.00 – 20.00
Σάββατο & Κυριακή, 13.00 – 20.00
Χώρος: Παλαιό Ελαιουργείο
Εγκαίνια: Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου, 18.00 [Στο πλαίσιο της τριήμερης τελετής λήξης της 2023 Ελευσίς, Μυστήριο 1 Λήξη: Έναρξη | Μία τελετή]

Συντελεστές:

Σύλληψη ιδέας, καλλιτεχνικό έργο: Στεφανία Στρούζα
Διεύθυνση επιμέλειας: Ζωή Μουτσώκου – Διευθύντρια Σύγχρονης Τέχνης 2023 Ελευσίς
Επιμέλεια έκθεσης: Δάφνη Δραγώνα
Μελέτη εφαρμογής: Ιωάννης Παναναγιωτίδης, qoop metalworks – Νίκος Σούλης
Τρισδιάστατος σχεδιασμός μοντέλου: qoop metalworks – Χρήστος Γυφτόπουλος
Μεταλλικές υποστηρικτικές κατασκευές: qoop metalworks
Κατασκευή & επίβλεψη έργου: Ιωάννης Παναγιωτίδης
Φωτισμοί / ηλεκτρολογικές εργασίες: Νίκος Σταματόπουλος
Συντονισμός έργου: Ζωή Μουτσώκου, Ζωή Δρακοπούλου
Βοηθός παραγωγής: Τσαμπίκα Κωτούλα, Σιμώνη Νιάρου
Οργάνωση – εκτέλεση παραγωγής: ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΜΚΕ
Χορηγίες Υλικών: Δήμος Ελευσίνας – ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ΔΗΜΟΥ, EVOMAT – Πιπιλής Ασβεστοποιία

Μία διοργάνωση της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης

* Η Στεφανία Στρούζα είναι SNF ARTWORKS Visual Arts Fellow 2018

Με 12 πρεμιέρες ταινιών τεκμηρίωσης, εμπνευσμένες από την Ελευσίνα και τις γύρω περιοχές και με σημαντικές συνεργασίες από τον χώρο του κινηματογράφου, εγκαινιάζεται το 1ο IN SITU REALITIES – Eleusis Documentary Festival, ένα έργο παρακαταθήκης της 2023 Ελευσίς.

Το πρόγραμμα πλαισιώνεται από μια σειρά masterclasses με καταξιωμένους Έλληνες σκηνοθέτες, καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα και προβολές για παιδιά.

Προσκαλώντας μας να στρέψουμε το βλέμμα στην Ελευσίνα και να βυθιστούμε σε αυτό που η πόλη προσφέρει πάντα απλόχερα, τις ιστορίες ανθρώπων και τις ιθαγένειες τόπων και τοπίων, το 1ο In Situ Realities Eleusis – Documentary Festival σηκώνει αυλαία την Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου, με το εμβληματικό έργο του Φίλιππου Κουτσαφτή «Μυστήριο 31 Οι Ελευσίνιοι», σε παραγωγή της 2023 Ελευσίς, εγκαινιάζοντας παράλληλα έναν ακόμα χώρο, αυτόν του Σινέ Ελευσίς και σηματοδοτώντας την έναρξη των εορτασμών της Τελετής Λήξης της 2023 Ελευσίς, «Μυστήριο 1 ΛΗΞΗ: ΕΝΑΡΞΗ, Μια τελετή».

Για πέντε μέρες, έως και την Τρίτη 19 Δεκεμβρίου, θα προβληθούν σε πανελλήνια πρεμιέρα περισσότερα από 12 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους, σε παραγωγή ή συμπαραγωγή της 2023 Ελευσίς, μεταξύ των οποίων το νέο ντοκιμαντέρ του Φίλιππου Κουτσαφτή «Μυστήριο 31 Οι Ελευσίνιοι» – 23 χρόνια μετά την “Αγέλαστο Πέτρα” -, το «Μυστήριο 69 Greekies» του Μενέλαου Καραμαγγιώλη, αφιερωμένο στα παρατημένα και αδέσποτα κάθε λογής, και το «Dark Waters» της Μαριάννας Οικονόμου που διερευνά τη σχέση της πόλης με τη θάλασσα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης έξι ντοκιμαντέρ με επίκεντρο τη Δυτική Αττική και τον ευρύτερο τίτλο «Μυστήριο 23 Δυτικές Πολιτείες», αποτέλεσμα ενός χρόνου περιπλάνησης στην ευρύτερη περιοχή έξι νέων κινηματογραφιστών: του Παύλου Κοσμίδη, του Γιώργου Κραββαρίτη, της Κατερίνας Μαρκουλάκη, της Φανής Μπήτου, του Παναγιώτη Παπαφράγκου και της Χριστιάνας Χειραναγνωστάκη. Δεν θα μπορούσε να λείπει από το κεντρικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ η κινηματογραφική προσέγγιση της μουσικής. Σύντομα μουσικά ταξίδια που εμπνέονται από την Ελευσίνα, από την ελληνική παράδοση μέχρι τον σύγχρονο ηλεκτρονικό ήχο: «Μυστήριο 96 Chores – Ο Καύκος (παραδοσιακό ριζίτικο Κρήτης)» του Χάρη Κούσιου, «Στέρεο Νόβα Βίντεο Κλαμπ» του Σπύρου Σκανδάλου, και τέλος, «Μυστήριο 0 Μυστήρια Μετάβασης – Τελετή Έναρξης».

Στο πλαίσιο σημαντικών συνεργασιών, συγκαταλέγεται και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που παρουσιάζει μια σειρά από εκλεκτές ταινίες -μεταξύ των οποίων- την πρόσφατα βραβευμένη, μικρού μήκους ταινία του Σύλλα Τζουμέρκα «Η μητέρα μου είναι Άγια» και την ταινία των Elke Lehrenkrauss και Γιούλα Μπουντάλη «Mothers of daughters», και οι δύο σε συμπαραγωγή της 2023 Ελευσίς. Θα προβληθούν και τα πρόσφατα βραβευμένα ντοκιμαντέρ «Κάτω από τον ουρανό της Δαμασκού» των Talal Derki, Heba Khaled & Ali Wajeeh και «The Voice» της Dominika Montean-Pankow. Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου επιλέγει την ταινία «Kapr Code» της Lucie Kralova, ενώ σε συνεργασία με την Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Ελευσίνας παρουσιάζεται ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην ιστορία του Πανελευσινιακού, «Με το στάχυ στη φανέλα» των Γιάννη Κανάκη, Γιάννη Παναγιωταράκου και Άννας Ψαρρά, αποκαλύπτοντας την πολυετή ιστορία του συνδέσμου και τον αντίκτυπό του στην τοπική κοινωνία.

Η καρδιά του φεστιβάλ χτυπά μέσα στον ιστορικό και πρόσφατα αποκατεστημένο χώρο του Σινέ Ελευσίς, 35 χρόνια μετά την τελευταία του λειτουργία. Στην κεντρική αίθουσα θα πραγματοποιηθούν οι κεντρικές προβολές και τα masterclasses με τον Φίλιππο Κουτσαφτή, την Εύα Στεφανή, τον Μενέλαο Καραμαγγιώλη και τον Σύλλα Τζουμέρκα, ενώ στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του lounge – Μικρές οθόνες, το κοινό θα μπορεί να παρακολουθήσει καταγραφές (documentation) από δράσεις της 2023 Ελευσίς.
Επιπλέον, η 2023 Ελευσίς σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου και το Exile Room, μεταμορφώνουν το Αναψυκτήριο σε κοιτίδα κινηματογραφικής δημιουργικότητας για εφήβους και παιδιά, μέσα από εργαστήρια και προβολές,από την Παρασκευή 15 έως και την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου.

Τέλος, μια ιδιαίτερη site specific βιντεοεγκατάσταση από την Εύα Στεφανή, με τίτλο «Μυστήριο 110 ΟΡΦΕΑΣ», ξαναζωντανεύει τον παλιό κινηματογράφο Ορφέα.

Δείτε αναλυτικά το Πρόγραμμα των προβολών εδώ.

Συμμετέχουν οι SNF ARTWORKS Fellows: Σπύρος Σκάναδος, Χριστιάννα Χειραναγνωστάκη, Ελιάν Ρουμιέ.

IN SITU REALITIES Eleusis Documentary Festival
15.12.2023—19.12.2023
Τοποθεσίες: Σινέ Ελευσίς, Ελευθερίου Βενιζέλου 45, Αναψυκτήριο, Παραλιακό Μέτωπο Πρώην Κιν/φος Ορφέας, Δήμητρος 4 (Βιτρίνα)

Με αφετηρία τη δωρεά της συλλογής του Δημήτρη Πυρομάλλη στο Αρχείο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, αντλώντας έμπνευση από το unboxing, όπως αυτό έγινε δημοφιλές μέσα από ψηφιακές κοινότητες, η έκθεση προτείνει έναν εικαστικό και διεπιστημονικό τρόπο προσέγγισης, εξερεύνησης και ανάγνωσης του αρχείου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Η έκθεση διαμορφώνεται ως ένα ανοιχτό αρχείο στο οποίο αρχειονόμοι, συντηρητές, ερευνητές και εικαστικοί καλούνται να μελετήσουν, να δημιουργήσουν και να συζητήσουν σχετικά με τη ζωή και το έργο της Μαρίας Κάλλας. Η δημιουργία ενός ανοιχτού αρχείου έγκειται ακριβώς στην δυνατότητα πρόσβασης που έχει το κοινό στα τεκμήρια, στις προσεγγίσεις αλλά και στις αφηγήσεις. Πλάι στο αρχειακό υλικό, θα παρουσιαστούν τα πρωτότυπα εικαστικά έργα έντεκα σύγχρονων καλλιτέχνιδων και καλλιτεχνών, εμπνευσμένα από τη συλλογή του Δημήτρη Πυρομάλλη. Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες κλήθηκαν να εξερευνήσουν,να προσαρμόσουν και να επαναπροσδιορίσουν το αρχειακό υλικό, σε μια προσπάθεια να προσφέρουν μια πιο ελεύθερη και υποκειμενική μορφή γνώσης, να ανακαλύψουν ιστορίες, μνήμες, αντικείμενα, την ίδια τη διάσημη καλλιτέχνιδα, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους η Μαρία Κάλλας ακόμα εμπνέει στο σύγχρονο πεδίο έρευνας, μελέτης και δημιουργίας.

Στον 2ο όροφο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος μαζί με τα εικαστικά έργα θα εκτεθεί το σύνολο της συλλογής του Δημήτρη Πυρομάλλη καθώς και ντοκουμέντα από το Ιστορικό Αρχείο της ΕΛΣ, ντοκουμέντα από τα αρχεία των Λεωνίδα Ζώρα και Αχιλλέα Μαμάκη που ανήκουν στην ΕΛΣ, αλλά και μέρος της συλλογής Γκάγκελμαν σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη.

Ταυτόχρονα, στο ισόγειο του Φουαγέ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα παρουσιαστεί ένα πρωτότυπο εικαστικό έργο του Αλέξη Φιδετζή και της Μαλβίνας Παναγιωτίδη.

Επιπλέον, μέσα από ένα παράλληλο πρόγραμμα η έκθεση επιχειρεί να προσεγγίσει με διαφορετικούς τρόπους το ζήτημα έρευνας, επιμέλειας και αφήγησης ενός αρχείου.

Συγκεκριμένα η έκθεση φέρνει στο προσκήνιο πρακτικές αρχειοθέτησης, συντήρησης και τεκμηρίωσης που έχουν αποτελέσει σημαντικό κομμάτι του σχεδιασμού και της οργάνωσης του Unboxing Callas. Τις πρωινές ώρες λειτουργίας της έκθεσης από Δευτέρα έως Πέμπτη θα συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο φροντιστικές πρακτικές σχετικές με το αρχείο.

Αναλυτικά:

Α. Στο Εργαστήριο Συντήρησης Ενδυμάτων, δύο από τα ιστορικά κοστούμια της Μαρίας Κάλλας δέχονται επεμβατικές εργασίες συντήρησης, οι οποίες περιλαμβάνουν: καθαρισμό, σχηματοποίηση, στερέωση και συμπλήρωση απωλειών με σεβασμό στην αυθεντικότητά τους.

Β. Στο Εργαστήριο Συντήρησης Χαρτιού, συντηρητές πραγματοποιούν τις πρώτες εργασίες διάσωσης σε ιστορικά έντυπα προγράμματα από όπερες της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στις οποία συμμετείχε η Μαρία Κάλλας.

Γ. Στο σταθμό Αρχειοθέτησης συνεργάτες του Αρχείου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής συνεχίζουν τη διαδικασία τεκμηρίωσης, αρχειοθέτησης και οργάνωσης της φωτογραφικής συλλογής που πρόσφατα ο Δημήτρης Πυρομάλλης δώρισε στην Εθνική Λυρική Σκηνή.

Ταυτόχρονα διαμορφώνεται ένα πρόγραμμα ξεναγήσεων, ομιλιών και παρουσιάσεων, αλλά και εκπαιδευτικών δράσεων για νεότερες ηλικίες. Στις δράσεις για ενήλικες τόσο οι συντελεστές της έκθεσης, όσο και οι εικαστικοί, έρχονται σε διάλογο με το κοινό, με αφορμή το αρχειακό υλικό, τη σύγχρονη δημιουργία, αλλά και την ίδια τη Μαρία Κάλλας, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν μια βιωματική αφήγηση μοιραζόμενοι ιστορίες από την έρευνα τους στο αρχείο.

Συμμετέχουν οι εικαστικοί: Μαρία Βαρελά, Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Πέτρος Ευσταθιάδης, Ελευθερία Κοτζάκη, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Αγγελική Μπόζου, Λυκούργος Πορφύρης, Πάνος Προφήτης, Μάριος Σταμάτης, Αλέξης Φιδετζής & Μαλβίνα Παναγιωτίδη

Καλλιτεχνική επιμέλεια: Βασίλης Ζηδιανάκης
Συνεργάτιδα επιμέλειας: Στέφη Στούρη
Σύμβουλος: Δημήτρης Πυρομάλλης
Επιστημονική επιμέλεια: Σοφία Κομποτιάτη

Εθνική Λυρική Σκηνή

26 Νοεμβρίου 2023 – 10 Ιανουαρίου 2024
10.00 – 21.00
Φουαγέ Εθνικής Λυρική Σκνηνής & 2ος όροφος Εθνικής Βιβλιοθήκης
ΚΠΙΣΝ
Καθημερινά 10.00-21.00
Είσοδος Δωρεάν

Εγκαίνια 26.11.2023 17.00

Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση: http://atopos.gr/unboxing-callas-egainia/

Είσοδος ελεύθερη. Απαιτείται προκράτηση στην ticketservices.gr

*Oι Μαρία Βαρελά, Πέτρος Ευσταθιάδης,  Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Αγγελική Μπόζου, Πάνος Προφήτης, Μάριος Σταμάτης, Αλέξης Φιδετζής & Μαλβίνα Παναγιωτίδη είναι SNF ARTWORKS Fellows στο πεδίο των εικαστικών τεχνών.

Η έκθεση ΓΥΝΑΙΚΕΣ, μαζί αποτελεί την πρώτη επανέκθεση της συλλογής του Μουσείου μετά την εναρκτήρια παρουσίασή της, το 2019, στη μόνιμη έδρα του ΕΜΣΤ, στο πρώην εργοστάσιο ζυθοποιίας ΦΙΞ. Η έκθεση παρουσιάζει έργα από τη συλλογή του ΕΜΣΤ, μεταξύ αυτών και την πρώτη παρουσίαση μιας σειράς έργων από τη Δωρεά της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου στο ΕΜΣΤ, τη σημαντικότερη και πιο γενναιόδωρη δωρεά στην ιστορία του Μουσείου.

Η νέα παρουσίαση της συλλογής μέσα από την επιμελημένη ομαδική έκθεση ΓΥΝΑΙΚΕΣ, μαζί απορρέει από τη νέα Δήλωση Αποστολής του ΕΜΣΤ. Ένα μουσείο –ειδικά ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης– δεν μπορεί να εκθέτει μόνιμα το σύνολο της συλλογής του, μια και το μέγεθός της υπερβαίνει πάντα τον διαθέσιμο εκθεσιακό χώρο. Επομένως, οι αλλαγές στην παρουσίαση της συλλογής είναι απαραίτητες προκειμένου να αναδεικνύονται έργα που δεν έχουν εκτεθεί προηγουμένως και να φωτίζονται αθέατες όψεις της συλλογής μέσα από καινούριες επιμελητικές προτάσεις. Το μουσείο και η συλλογή του αποτελούν ζωντανούς οργανισμούς και όχι άψυχα αποθετήρια του παρελθόντος. Επιπλέον, καθώς η συλλογή ενός μουσείου σύγχρονης τέχνης αντανακλά τις εξελίξεις στην τέχνη αλλά και ευρύτερα τις μεταβολές της ιστορίας και της κοινωνίας, το μουσείο οφείλει να ανανεώνει την πολιτική αποκτημάτων του και να την παρουσιάζει συστηματικά στο κοινό.

Με την έκθεση ΓΥΝΑΙΚΕΣ, μαζί το ΕΜΣΤ θέλει να δηλώσει με έναν ξεκάθαρο και τολμηρό τρόπο την ανάγκη να ξαναγραφτεί η ιστορία της ελληνικής τέχνης, ώστε να αναδειχτούν έμφυλες όψεις της που έχουν μείνει στη σκιά. Η έκθεση ΓΥΝΑΙΚΕΣ, μαζί αποτελείται αποκλειστικά από έργα γυναικών δημιουργών της συλλογής του και παίρνει θέση σε ένα κεφαλαιώδες ζήτημα που αντιμετωπίζουν όλα τα μουσεία στις μέρες μας: την υποεκπροσώπηση των γυναικών και την επιτακτική ανάγκη ανάληψης δράσης για την έμφυλη ισότητα – μία από τις κύριες και κοινές προβληματικές που διέπει όλα τα «κύματα» φεμινισμού ανά τα χρόνια, όσες διαφορές κι αν έχουν μεταξύ τους.

Πράγματι, παρά τις πρόσφατες προόδους, οι γυναίκες καλλιτέχνιδες και επαγγελματίες στον χώρο του πολιτισμού εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στις θέσεις ευθύνης και να αναγνωρίζονται λιγότερο από τους μηχανισμούς καλλιτεχνικής, επιστημονικής και θεσμικής καταξίωσης του κόσμου της τέχνης. Στην έκθεση Γυναίκες, μαζί παρουσιάζονται συνολικά 49 έργα από 25 καλλιτέχνιδες διαφορετικών γενεών και προέλευσης, δέκα από τις οποίες είναι Ελληνίδες. Οι 12 από αυτές προέρχονται από τη Δωρεά της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου και οι 13 από την υπάρχουσα συλλογή του ΕΜΣΤ, ενώ επτά από τα έργα είναι νέα αποκτήματα του Μουσείου. Η παρουσίαση περιλαμβάνει επίσης ένα σημαντικό, μουσειακό έργο της Etel Adnan (Λίβανος), το οποίο αποτελεί νέο μακροχρόνιο δανεισμό στο Μουσείο, με την ευγενική παραχώρηση της Saradar Collection (Παρίσι/Βηρυτός).

Παρότι δεν υπάρχει ενιαία θεματολογία, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν περιοριστικό στο πλαίσιο της έκθεσης της συλλογής ενός μουσείου, υπάρχουν ωστόσο πολλά κοινά σημεία αναφοράς και διαλόγου, και, επίσης, εννοιολογικές και αισθητικές συγγένειες μεταξύ των έργων. Τις καλλιτέχνιδες απασχολούν θέματα που αφορούν την ταυτότητα φύλου όπως και ευρύτερα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Το σώμα εξετάζεται ως διαφιλονικούμενο πεδίο και διερευνώνται οι πολλαπλές σημασίες του στην οικογενειακή ζωή, την εργασία, τη σεξουαλικότητα και την αυτοαναπαράστασή του. Μολονότι τα περισσότερα από τα έργα δεν εστιάζουν στη γυναικεία συνθήκη αυτή καθαυτή, υπάρχει μια λανθάνουσα προδιάθεση για ζητήματα ισότητας, καταπίεσης και ετερότητας.

Συστηματικό είναι επίσης το ενδιαφέρον για την υλικότητα και τη χειροποίητη δημιουργία, καθώς πολλά έργα ενσωματώνουν και επανανοηματοδοτούν αντικείμενα και υλικά που προέρχονται από το οικιακό/καθημερινό περιβάλλον και τα μετασχηματίζουν, μέσα από ενδελεχείς χειρωνακτικές γλυπτικές διαδικασίες και εύθραυστες χειρονομίες. Η υπαρξιακή διερώτηση επανέρχεται, όπως επίσης και ο προβληματισμός σχετικά με την εντροπία, την κατάρρευση, τη φθορά και την ευθραυστότητα, αντανακλώντας την τρέχουσα κατάσταση πολιτισμικής αβεβαιότητας.

Τέλος, αρκετές καλλιτέχνιδες διερευνούν ζητήματα ιστορίας, μνήμης και συλλογικών/πολιτισμικών ταυτοτήτων και εστιάζουν στην κομβική γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, εντός της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και του πάλαι ποτέ Λεβάντε. Πρόκειται για τα εδάφη της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα οποία κρύβουν μέσα τους μια πληθώρα αποσιωπημένων ή περιθωριοποιημένων ιστοριών που παρέμειναν εν υπνώσει, στον απόηχο της κατασκευής των νέων εθνικών αφηγήσεων. Η κληρονομιά αυτής της ιστορίας και της τρέχουσας ιστορίας της ίδιας ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, με τις πλούσιες ιστορικές, πολιτιστικές και κοινωνικοπολιτικές αφηγήσεις της, βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής νέων αποκτημάτων του ΕΜΣΤ.

Οι καλλιτέχνιδες που συμμετέχουν στην έκθεση Γυναίκες, μαζί: Etel Adnan (1925, Βηρυτός, Λίβανος), Diana Al-Hadid (1981, Χαλέπι, Συρία), Ghada Amer (1963, Κάιρο, Αίγυπτος), Helene Appel (1976, Καρλσρούη, Γερμανία), Bertille Bak (1983, Αράς, Γαλλία), Karla Black (1972, Αλεξάντρια, Σκωτία), Πάκυ Βλασσοπούλου (1985, Αθήνα), Hera Büyüktaşciyan (1984, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία), Μαρίνα Γιώτη (1972, Αθήνα), Χριστίνα Δημητριάδη (1967, Θεσσαλονίκη), Ελένη Καμμά (1973, Αθήνα), Μαρία Λοϊζίδου (1958, Λεμεσός, Κύπρος), Tala Madani (1981, Τεχεράνη, Ιράν), Δέσποινα Μεϊμάρογλου (1944, Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος), Annette Messager (1943, Μπερκ, Γαλλία), Tracey Moffatt (1960, Μπρίσμπεϊν, Αυστραλία), Ελένη Μυλωνά (1944, Αθήνα), Rivane Neuenschwander (1967, Μπέλο Οριζόντε, Βραζιλία), Cornelia Parker (1956, Τσέσαϊρ, Αγγλία), Agnieszka Polska (1984, Λούμπλιν, Πολωνία), Χριστιάνα Σούλου (1961, Αθήνα), Άσπα Στασινοπούλου (1935, Αθήνα), Μαρία Τσάγκαρη (1981, Πειραιάς), Aleksandra Waliszewska (1976, Βαρσοβία, Πολωνία) και Gillian Wearing (1963, Μπέρμιγχαμ, Αγγλία).

Στο πλαίσιο της έκθεσης ΓΥΝΑΙΚΕΣ, μαζί η ομάδα Τhis is not a feminist project (κατόπιν προσκλήσεως του ΕΜΣΤ) συγκρότησε και παρουσιάζει ένα χρονολόγιο της πορείας του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα από το 1979 μέχρι και σήμερα. Βασίζεται στο ήδη υπάρχον ψηφιακό χρονολόγιο της διαδικτυακής πλατφόρμας του This is not a feminist project και περιλαμβάνει τεκμήρια από τους εξής φορείς, πρωτοβουλίες, άτομα και ομάδες: Αρχείο Γυναικών «Δελφύς», Εργαστήριο Σπουδών Φύλου του Παντείου Πανεπιστημίου, Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Κιουρί@, Beaver, The Queer Archive, Gender Panic, Αντιγόνη Τσαγκαροπούλου, Emantes, Queer Ink, Ntizeza, Χάρτης Καταγραφής Σεξιστικής & Έμφυλης Βίας, Orlando LGBT+ Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα, Συνέλευση 8ης Μάρτη, Strap-On Unicorns, G – All, Ιστορικοί για την Έρευνα στην Ιστορία των Γυναικών και του Φύλου, Κέντρο Νέων Μέσων και Φεμινιστικών Πρακτικών στο Δημόσιο Χώρο.

To This is not a feminist project (Βάσια Ντούλια & Μάρη Σπανουδάκη) είναι ένα συνεργατικό καλλιτεχνικό/επιμελητικό σχήμα με έδρα την Αθήνα, που καταπιάνεται με φεμινιστικά ζητήματα. Μέσα από τον συνδυασμό ετερόκλητων πρακτικών, αναδύει παραμελημένες ιστορίες και μνήμες, ενώ ενισχύει φωνές σύγχρονων θηλυκοτήτων προκειμένου να ανατρέψει βαθιά ριζωμένα στερεότυπα και κυρίαρχες αφηγήσεις που σχετίζονται με την πατριαρχία. notafeministproject.gr

Το σύνολο των έργων από τη Δωρεά της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου στο ΕΜΣΤ υπάρχει σε ειδική σελίδα στην ιστοσελίδα του Μουσείου, η οποία θα εμπλουτίζεται σταδιακά με κείμενα και περισσότερες πληροφορίες: https://www.emst.gr/erga-doreas-d_daskalopoulou

*H Πάκυ Βλασσοπούλου, η Μαρία Λοϊζίδου, η Μαρία Τσάγκαρη και η Μάρη Σπανουδάκη απο το συνεργατικό καλλιτεχνικό/επιμελητικό σχήμα This is not a feminist project είναι SNF ARTWORKS Fellows.

Με την έκθεση “Mεθοριακότητα I Liminality”, η CITRONNE Gallery εισάγει μια ακόμη τρέχουσα προβληματική. Πρόκειται για ζητήματα που απορρέουν από την ρευστή πραγματικότητα των ημερών μας, η οποία ανατρέπει παραδοσιακούς τρόπους ύπαρξης, ταυτότητας και βίου – εκουσίως ή ακουσίως. Περιγράφεται το μεταβατικό στάδιο της εγκατάστασης από την μια συνθήκη στην άλλη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο και οι συνεπαγόμενες ‘τελετουργίες’. Οι καλλιτέχνες Γιώργος Γιατρoμανωλάκης, Μαρίνα Παπαδάκη, Ναταλία Παπαδοπούλου και Μάρω Φασουλή πραγματεύονται την έννοια του ενδιάμεσου χώρου.

Liminality, η Μεθοριακότητα στην ελληνική της εκδοχή, είναι όρος τον οποίο εισήγαγε ο Γάλλος εθνογράφος Arnold van Gennep* στο βιβλίο του “Τελετουργίες Διάβασης” το 1909. Πρόκειται για το μεσαίο στάδιο του τριμερούς σχήματος “αποχωρισμός, μετάβαση, ενσωμάτωση στις τελετουργίες”. Η έκθεση επανατοποθετεί την έννοια αυτή στο πλαίσιο των σύγχρονων βιωμάτων, συνέπεια των παγκοσμίων εξελίξεων. Η επιμελήτρια της έκθεσης Βίκυ Τσίρου** διευρύνει την σημασία του όρου και εξετάζει σύγχρονες εκφράσεις του. Όπως επισημαίνει στο επιμελητικό της κείμενο, «οι πιο πρόσφατες ερμηνείες του όρου περικλείουν όχι μόνο την έννοια της τελετουργίας αλλά και τις αλλαγές στην σφαίρα του κοινωνικού και του πολιτικού. Σήμερα, στην εποχή της ‘ρευστής νεωτερικότητας’, παρατηρούμε πως το status quo, ένα ολόκληρο σύστημα αξιών, βρίσκεται σε μία συνθήκη συνεχούς αστάθειας που χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες μεταβάσεις ή με άλλα λόγια από μία μόνιμη συνθήκη μεθοριακότητας».

Τα έργα της εκθέσης ανιχνεύουν την ‘Μεθοριακότητα’ μέσα από τέσσερα αδιόρατα περάσματα: την αρχιτεκτονική δομή, τον ρου της ιστορίας, την ενσωμάτωση της παράδοσης, καθώς και την εσωτερική βιωματική διαδικασία. Η έκθεση δεν ταυτίζει αυστηρά το έργο κάθε καλλιτέχνη με μία θεματική· τείνει όμως να το τοποθετεί σε έναν από τους τέσσερις αυτούς άξονες. Τα έργα ενσωματώνονται στην αρχιτεκτονική δομή της γκαλερί. Toποθετούνται σε διαφορετικά δωμάτια κατά τρόπο που απηχεί την παρομοίωση – πoυ κάνει ο van Gennep – της κοινωνίας με μία κατοικία και τα διαφορετικά δωμάτιά της. Οι διελεύσεις στην ζωή των ατόμων και των κοινωνικών ομάδων μοιάζουν με μία μετακίνηση ανάμεσα στους εσωτερικούς χώρους της κατοικίας.

Τα ζωγραφικά έργα της Μαρίνας Παπαδάκη απεικονίζουν με πλακάτα χρώματα υβριδικές ανθρωπόμορφες και ζωόμορφες παρουσίες σε χώρους που συμπλέκουν το φαντασιακό με το πραγματικό, το μέσα με το έξω. Η καλλιτέχνις δημιουργεί γεωμετρικές δομές που μοιάζουν με αινιγματικά συστήματα οργάνωσης της πραγματικότητας. Οι τίτλοι κάποιων έργων της όπως το Great Horse Manure Crisis of 1894 αναφέρονται σε πραγματικά ιστορικά και κοινωνικά συμβάντα που η εικαστικός μεταγράφει μέσα από μοτίβα και ψευδαισθησιακούς χώρους. Η έννοια της μετάβασης εννοείται κυρίως ως οι τομές που συμβαίνουν μέσα από τους κοινωνικούς ανασχηματισμούς.

Στα επιτοίχια έργα και τοτεμικά γλυπτά της Μάρως Φασουλή, οι υφές και διάφορα υλικά όπως καλάμια και νήματα επαναδιαπραγματεύονται την λαϊκή παράδοση και την τέχνη της υφαντικής. Οι συνθέσεις της παρουσιάζουν την υφαντική ως αποδεσμευμένη από μία δεδομένη οργάνωση αυστηρών κανόνων που ενέχει η συγκεκριμένη, λαϊκή τέχνη. Το πέρασμα από την σύμβαση και την αναπαραγωγή τυποποιημένων μοντέλων στην πιθανότητα του «λάθους», την ελευθερία και τον αυθορμητισμό ανοίγει τον δρόμο για νέους τρόπους μάθησης και προβάλλει την δημιουργική φαντασία. Δίνει επίσης υπόσταση στην γυναικεία ταυτότητα και εργασία καθώς και στην σχέση τους με την ενσώματη εμπειρία και την φύση.

Η επιτόπια (in situ) βιντεοεγκατάσταση Άλογα, Άλογα (2024) της Ναταλίας Παπαδοπούλου μεταβάλλει το μακρόστενο πέρασμα του διαδρόμου της γκαλερί σε μία εμβυθιστική οπτικοακουστική σήραγγα με ηχοτοπία, λόγο και έντονες οπτικά εικόνες που θυμίζουν ίχνη ή εντυπώσεις. Η λογική αλληλουχία, ο εμπειρικός χώρος και χρόνος καταργούνται καθώς οι εικόνες εμπλέκονται μεταξύ τους ή ακολουθούν μια μη γραμμική, συνειρμική αφήγηση με εναλλασσόμενο ρυθμό. Τόσο η εγκατάσταση όσο και τα δύο ακόμα έργα της που παρουσιάζονται στην έκθεση φανερώνουν τον ποιητικό εαυτό, τις εσώτερες, ασυνείδητες ή υποσυνείδητες σκέψεις και κρυφές πτυχές του ψυχισμού που ξυπνούν στην συνθήκη της μεθοριακότητας.

Οι φωτογραφίες του Γιώργου Γιατρομανωλάκη από την ενότητα The Splitting of the Chrysalis & the Slow Unfolding of the Wings (2018) (ελεύθερη απόδοση: Η μεταμόρφωση της χρυσαλίδας και το αργό άνοιγμα των φτερών), εκκινούν από ένα προσωπικό, βιωματικό πέρασμα από μία προγενέστερη σε μία νέα σχέση με τις μνήμες και το παρελθόν. Η διαδικασία ξεκινά με το στάδιο του αποχωρισμού, μπαίνει στο στάδιο της μεθοριακότητας και καταλήγει στην ενσωμάτωση. Το έργο παραλληλίζει την εμπειρία αυτή με τους βιολογικούς κύκλους στην φύση και συγκεκριμένα με το πέταγμα της χρυσαλλίδας. Υποδηλώνει κατά επέκταση τον συσχετισμό που κάνει ο van Gennep ανάμεσα στην περιοδικότητα των μεταβάσεων ενός ανθρώπου με την περιοδικότητα των φυσικών φαινομένων. Οι μεταβάσεις οργανώνουν τον χρόνο και αντίστοιχα ο βιολογικός χρόνος ορίζει τις μεταβάσεις.

Ως σύνολο, τα έργα συνιστούν μία πολυμορφία από εκφραστικά μέσα, ποιότητες, υφές και αισθήσεις.

CITRONNE Gallery – Αθήνα
Mεθοριακότητα I Liminality
Γιώργος Γιατρομανωλάκης Ι Μαρίνα Παπαδάκη I Ναταλία Παπαδοπούλου Ι
Μάρω Φασουλή

Επιμέλεια: Βίκυ Τσίρου
Eγκαίνια: Πέμπτη 18 Ιανουαρίου, 19.00 – 22.00
Διάρκεια: 18 Ιανουαρίου – 2 Μαρτίου 2024

* Η μεθοριακότητα αναφέρεται στις μεταβάσεις από ένα στάδιο ζωής σε ένα άλλο και από μία θέση στο κοινωνικό σύνολο σε μία επανένταξη με διαφορετικό ρόλο και νέες μορφές σχέσεων. Πρόκειται για ένα μεταίχμιο κατά το οποίο το άτομο αποχωρίζεται μία πρότερη συνθήκη και εισέρχεται σε μία ενδιάμεση, μετέωρη κατάσταση στην οποία τα όρια ανάμεσα στο συνειδητό και το ασυνείδητο, το προσωπικό και το συλλογικό, τον χώρο και τον χρόνο αμβλύνονται. Συχνά η εμπειρία είναι ενσώματη.

**H Βίκυ Τσίρου είναι ανεξάρτητη επιμελήτρια, ιστορικός και θεωρητικός τέχνης.

*** Όλοι οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση – Γιώργος Γιατρομανωλάκης, Μαρίνα Παπαδάκη, Ναταλία Παπαδοπούλου, Μάρω Φασουλή -είναι SNF ARTWORKS Fellows στο πεδίο των εικαστικών τεχνών

CITRONNE Gallery – Αθήνα:

Πατριάρχου Ιωακείμ 19 (4ος όροφος)
10675 Κολωνάκι, Αθήνα
Τηλέφωνο (+30) 210 7235 226
Email: [email protected]
Ώρες λειτουργίας: Τρ, Πέμ, Παρ: 11.00-20.00 και Τετ, Σάβ: 11.00-16.00

Shifting
shifting adjective UK /ˈʃɪf.tɪŋ/ US /ˈʃɪf.tɪŋ/ always changing or moving

Επιμέλεια: Florent Frizet

Συμμετέχουν:

Δέσποινα Χαριτωνίδη

Leo Chesneau

Nadja Geer

Agata Ingarden

Κατερίνα Κομιανού

Δανάη Κοτσάκη

Άννα Λάσκαρη

Νικόλας Μελεμης

Δημήτρης Ταμπάκης

Ελένη Τομαδάκη

Μάριος Σταμάτης Camille Yvert

Εγκαίνια Σάββατο 20/01/2024, 7-10μμ

Έως 17/02/2024

Ωράριο: Tετάρτη έως Σάββατο  4-8μμ

One Minute Space
Μαραθώνος 71, Αθήνα 10435

T: +30 6949085521
[email protected]

*Οι Κατερίνα Κομιανού, Ελένη Τομαδάκη και Μάριος Σταμάτης είναι SNF ARTWORKS Fellows στο πεδίο των εικαστικών τεχνών.

Η Δέσποινα Ζαχαροπούλου (SNF ARTWORKS Fellow 2021 στο πεδίο των εικαστικών τεχνών), η Γεωργία  Παΐζη (SNF ARTWORKS Fellow στο πεδίο του χορού) και η Δρ Στεριανή Τσιντζιλώνη (μέλος της επιτροπής αξιολόγης στο πεδίο του χορού για το 3ο Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών ΙΣΝ της ARTWORKS) είναι φιναλίστ στην κατηγορία Βραβείο Πολιτισμού και Δημιουργικότητας των Βραβείων Αποφοίτων Βρετανικής Εκπαίδευσης 2024, στην Ελλάδα.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα Βραβεία Αποφοίτων Βρετανικής Εκπαίδευσης 2024 στην Ελλάδα, επισκεφθείτε τη διεύθυνση:
https://www.britishcouncil.gr/study-uk/alumni-awards

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους φετινούς φιναλίστ, επισκεφθείτε:
https://www.britishcouncil.gr/sites/default/files/alumni-awards-2024-greece-finalists.pdf

Το δοκίμιο της Δέσποινας Ζαχαροπούλου (SNF ARTWORKS Fellow 2021) “Συμβόλαια ως Πρωτόκολλα Διακυβέρνησης στην Επιτελεστική Τέχνη” μόλις δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Performance Research ‘On Meeting’ Vol. 28, Issue 2 (2023), σε επιμέλεια Simon Bayly και Johanna Linslay. Εικόνα εξωφύλλου: Mark Robson.

Σύνοψη
Το παρόν δοκίμιο εγείρει ερωτήματα σχετικά με τα πρωτόκολλα συνάντησης ως μορφή εικαστικής πρακτικής. Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από την επιτελεστική πρακτική μου, στόχος μου είναι να ξεκινήσει μια συζήτηση για τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν τα συμβόλαια να λειτουργήσουν ως πρωτόκολλα διακυβέρνησης στην performance art, προσφέροντας μορφογενετικές δομές προς άλλους τρόπους συνάντησης. Ο όρος ‘διακυβέρνηση’ (governmentality) χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει όλους εκείνους τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς (dispositives) που ασκούν εξουσία μέσω πρωτοκόλλων οικονομίας και κυκλοφορίας, για να δημιουργήσουν νέες υποκειμενικότητες (Foucault 2007), ενώ ο όρος ‘μορφογένεση’ χρησιμοποιείται για να περιγράψει διαδικασίες όπου η γένεση των μορφών ακολουθεί μια μη εγκεφαλική λογική δομής ή τάσης οργανώνοντας περιοχές ανάδυσης πιθανών συμβάντων. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι στη δεκαετία του 1970, αρκετοί καλλιτέχνες της performance art υιοθέτησαν συμβατικές μεθόδους διαπραγμάτευσης της συνάντησής τους με το κοινό, προκειμένου να εκθέσουν κριτικά τη δυναμική εξουσίας που υπάρχει στις καθημερινές σχέσεις ιεραρχίας (O’Dell 1998). Με αυτόν τον τρόπο, τα συμβόλαια συχνά οριοθετούσαν τους ρόλους του καλλιτέχνη και του κοινού από την αρχή του ζωντανού έργου, ως ήδη καθορισμένες, ξεχωριστές υποκειμενικότητες, διατηρώντας έτσι δυαδικές ουσιοκρατικές κατηγορίες (π.χ. υποκείμενο έναντι αντικειμένου κ.λπ.) που συναντά κανείς εντός της διαλεκτικής φιλοσοφικής παράδοσης (Golding 2021). Ωστόσο, στα παραδείγματα των επιτελεστικών έργων που παρουσιάζονται από την εικαστική μου πρακτική, τα συμβόλαια λειτουργούν ως πρωτόκολλα διακυβέρνησης, προσφέροντας μορφογενετικές δομές που διαχειρίζονται το εύρος και το πορώδες των ορίων εντός των τρόπων με τους οποίους οι άνθρωποι έρχονται να συναντηθούν μεταξύ τους, χωρίς να προκαθορίζουν κάποιο τελικό αποτέλεσμα ή να αναθέτουν συγκεκριμένους ρόλους στα εμπλεκόμενα μέρη. Τα συμβόλαια σε αυτή την περίπτωση εγκαθιδρύουν ένα σύνολο πρωτοκόλλων συνάντησης, που παράγουν και διανέμουν εντάσεις μέσω της οργάνωσης περιοχών πιθανοτήτων για την εμφάνιση πιθανών συμβάντων. Και μέσα σε αυτή τη μεταβαλλόμενη τοπογραφία συμβάντων είναι που αναδύονται υποκειμενικότητες, δια μέσου των τρόπων που τα σώματα επηρεάζουν και επηρεάζονται από άλλα σώματα μέσω διαδικασιών χρήσης.

Για μια πλήρη εκδοχή του κειμένου της Δέσποινας Ζαχαροπούλου σε μορφή PDF ελεύθερης πρόσβασης, παρακαλώ, επισκευθείτε τον σύνδεσμο: https://www.tandfonline.com/doi/epdf/10.1080/13528165.2023.2260705?needAccess=true&fbclid=IwAR2acYHFiB-oWwzIMMv5OJtS35xA-vC9a_oyOJgGXmFdBHR_a21dEt3ICCw

Για ολόκληρο το τεύχος Performance Research ‘On Meeting’, παρακαλώ επισκευθείτε τον σύνδεσμο:
https://www.tandfonline.com/toc/rprs20/28/2

Αμμωνίτες: από τη λίμνη Γκάρντα ως την Αθήνα, τα χέρια κουβαλούν τον ασβεστόλιθο σαν μνήμη. Το σώμα κάτι αφήνει πάνω στο απολίθωμα· παροδικά και τα δυο, ιστορούνται μέσω της αγκαλιάς τους. ⸹
Βοτσαλωτά: πήλινα βότσαλα, απάτητα. Χωράει μια επιτόπια έρευνα σε δυο παλάμες; Κομμένα στη μέση, τη φύση τους ακολουθεί μια σκέψη, να έρχονται τα βότσαλα σε ζεύγη, σαν τα κύματα. ☼ ⸛
Γοργόνες: ποιήτριες της ρευστότητας. Από τον ύφαλο ως την ακτή απαγγέλουν ποίηση με τραυλίσματα. Στόχος τους να σπάνε τη γλώσσα των παραθεριστών στη μέση, σαν στρείδι. ϒ
Δίχτυ: διαπερατό σώμα, ευάλωτο. Και να κοπεί, μεταπλάθεται σε κάτι νέο επιτελώντας μια μεταμόρφωση. ⸎
Εμπιστοσύνη: μέσω ενεργής ακοής την εξασκούν τα δελφίνια όσο κολυμπούν το ένα δίπλα στο άλλο. ⸨
Ζωγραφιές: τοιχογραφίες που αντίκρισες στον ύπνο σου∙ σαν κάποια τις δει, θα βλέπει τα όνειρά σου. Ꜣ
Ηώς (ή Έως): και αν δεν είναι η αδερφή του Ήλιου, αλλά ο Ήλιος ο ίδιος; Έρχεται με ορμή να χτίσει δίκτυα φωτός μα ύστερα αποτραβιέται σε αυτό που έχτισε ο μύθος της. Κανείς στ’ αλήθεια δεν την ξέρει, μόνο οι χάλκινες ανταύγειες της αυγής. ☼
Θεότητες: όλες τους πολύγλωσσες, μιλούν για «θθθθθάλασσα», “mmmmmare” και “bbbbbahr”. ⸾ ⸧ ⸛
Ιστορία: τη φέρνει ο αέρας προς εμάς αφού η ιώδης μυρωδιά του αλμυρού νερού την εμπεριέχει. ⸛
Καλυψώ: μόλις την εντοπίσεις (συντεταγμένες 36°34′N 21°8′E) θα σου πει πως δεν τον κράτησε αυτή, αυτός δεν έφευγε. ⸖
Λήμνος ή/και Λέσβος: πήρες την οργή της Λευκοθέας για τον Ποσειδώνα και την έκανες στΟργή μετουσιωμένη σε εθνογραφίες των νησιών του βορειοανατολικού αιγαίου. ⸨
Μνήμη της θάλασσας: κι αν οι παλίρροιες δεν είναι άλλο από εκτόνωση ανυψωμένης θλίψης; Ꝍ
Νέα μυθολογία: όλα τα αρχέγονα πλάσματα που σου κρύψαν στο σχολείο ζωντανεύουν τώρα μέσα από εσένα και αντανακλώνται στο μάρμαρο όσο το περιεργάζεσαι. Ꜣ
Ξεχασμένο: το νερό είναι μη εθνοκεντρικό. ⸧
Όσφρηση: πέρα από τη γλώσσα, λειτουργεί σαν παρεισφρητικό αντίδοτο στη συλλογική αμνησία. ⸶
Παραλία: ζωντανό όνειρο του οποίου τα υλικά επιθυμείς να ανακτήσεις. ϒ
Ρόκα: τη βγάζεις από τη ζώνη σου σα να ήταν σπαθί και οπτικοποιείς μια δικιά σου θεωρία του αισθήματος. ⸶
Σιμόν Φατάλ: της αφιερώνει ένα κεφάλαιο για τη θάλασσα η Ετέλ Αντνάν στο οποίο γράφει: «τα ένστικτα της θάλασσας συνεργάζονται με τα δικά μας για να δημιουργήσουν σκέψη». ⸛
Τηθύς: αταξινόμητη ανάμνηση, ανεκρίζοτη. Κοινή ανάμεσα στη Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα. ⸹
Υφαντά: πέρα από τον αργαλειό, μιλιούνται σαν παφλασμοί, γράφονται σαν αφροί, διαβάζονται σαν παλμοί. ⸎
Φεγγάρι: σου φέγγει επί δεκατρείς μήνες να κεντήσεις το βιβλίο σου. Και όπως μεταβάλλονται οι φάσεις του, έτσι αλλάζουν και τα ποιήματά σου. ⸙
Χρόνος: η άρρυθμη ομιλία των κυμάτων τον δημιουργεί εκ νέου. ⸙ ⸾
Ψαράκι: μηχανισμός άμυνας είναι η μικρή του μνήμη, αφού όσα αντικρίζει συσσωρεύονται στις πολλαπλές στρώσεις των ματιών του. Ꝍ
Ωροσκόπιο: κατευθύνει στο σημείο όπου τέμνεται η θάλασσα· ο ορίζοντας στην άκρη της γλώσσας σου. ⸖ ⸧ ⸾

Επιμέλεια: Κατερίνα Στάμου. Συμμετέχουν: ⸖ Μαίρη Αντωνοπούλου, ☼ Μυρτώ Βρατσάνου, ⸙ Μαριάννα Καραβά, Ꝍ Αθηνά Κουμπαρούλη, Ꜣ Ελίνα Νιάρχου, ⸎ Μαρία Οικονομοπούλου, ϒ Άστρα Παπαχριστοδούλου, ⸹ Irene Ragusini, ⸶ Ηλέκτρα Σταμπούλου, ⸨ Ειρήνη Τηνιακού ||| Ποιητικές αναφορές: ⸛ Etel Adnan, ⸾ Jjjjjerome Ellis, ⸧ Vera Linder.

On the Sea of my Tttttongue [θθθθθάλασσα – στην άκρη της γλώσσας]

γκαλερί Gramma_Epsilon 
διάρκεια: 8 Φλεβάρη – 9 Μαρτίου 2024
ωράριο: 11:00-19:00

Η έκθεση αποτελεί μέρος του πρότζεκτ Mediterranean Disturbances: Οπτικές από 20 καλλιτέχνιδες το οποίο φιλοξενεί η γκαλερί Gramma_Epsilon και υλοποιείται υπό την αιγίδα του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου της Αθήνας.

*Οι Kατερίνα Στάμου, Μυρτώ Βρατσάνου, Αθηνά Κουμπαρούλα, Ελίνα Νιάρχου, Irene Ragusini, Ηλέκτρα Σταμπούλου και Ειρήνη Τηνιακού είναι SNF ARTWORKS Fellows.

A programme of artists’ moving image works which share reflections on technology, ritual and the more-than-human world.

H Kυριακή Γονή (SNF ARTWORKS Visual Arts Fellow 2018) συμμετέχει στο πρόγραμμα Serpantine Cinema: An Act of Wonder and Gratitude, ένα πρόγραμμα με έργα καλλιτεχνών από το πεδίο κινούμενης εικόνας που μοιράζονται σκέψεις για την τεχνολογία, την τελετουργία και τον περισσότερο ανθρώπινο κόσμο.

This evening of screenings includes works by Patricia Dominguez, Kyriaki Goni, Agnieszka Polska, Laure Prouvost, Tabita Rezaire, Selvagem/Ailton Krenak, and Emilija Škarnulytė. The programme will be accompanied by live interventions by artists Kyriaki Goni and Patricia Dominguez.

Το Πρόγραμμα Act of Wonder and Gratitude το είχε αρχικά επιμεληθεί η  Lucia Pietroiusti, Επικεφαλής της Serpentine Ecologies, ως μέρος του συμποσίου The Woods: More-than-Human-Curiosity. Σε οργάνωση του are-events.org, αυτή η εκδήλωση πραγματοποιείται ετησίως στο όρος Orlické Mountains, στην Τσεχία. To συμπόσιο Woods λειτουργεί μεταξύ της σύγχρονης τέχνης, της ανθρώπινης υγείας και της συνύπαρξης μεταξύ των ειδών.

Serpentine Cinema: An Act of Wonder and Gratitude
Μέρος του Serpentine Ecologies
Ciné Lumière, Institut Français du Royaume-Uni, 17 Queensberry Place, Λονδίνο
Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου 2024, 7-9.30μμ
Εισιτήρια: £9, £7 CONC

Πρόγραμμα:

Patricia Dominguez, Matrix Vegetal, 2022

Emilija Škarnulytė, Sunken Cities, 2021

Kyriaki Goni, The Mountain Islands Shall Mourn us Eternally (Data Garden Dolomites), 2022

Tabita Rezaire, Premium Connect, 2016

Laure Prouvost, Into all that is here, 2015

Agnieszka Polska, The Book of Flowers, 2023

Selvagem/Ailton Krenak, Time and Love, 2022

*H Kυριακή Γονή είναι SNF ARTWORKS στο πεδίο των εικαστικών τεχνών (2018)

To Σάββατο 10 Φεβρουαρίου στις 20:00, η Αναστασία Βαλσαμάκη παρουσιάζει το «as she rests, the wrestler bleeds her promises», μία έκθεση σε επιμέλεια της Ιωάννας Γερακίδη. Φιλοξενούμενη στο opbo studio μέχρι την 1η Μαρτίου, η έκθεση είναι μία παρουσίαση από γλυπτικές χειρονομίες, φωτογραφικά και άλλα αρχειακά υλικά που εκκινούν ή συνομιλούν με τη χορευτική περφόρμανς «W REST L ING». Η περφόρμανς, σε σύλληψη και χορογραφία της Αναστασίας Βαλσαμάκη, θα παρουσιαστεί το βράδυ των εγκαινίων στις 21:00.

Το «W REST L ING» χρησιμοποιεί την πάλη ως εργαλείο για να εξερευνήσει τις αθέατες ποιότητες ενός μαχητικού αθλήματος, με σκοπό να θέσει ερωτήματα σχετικά με τους φαινομενικά αντιφατικούς τρόπους που ενεργούμε, μαχόμαστε, αντιστεκόμαστε. Στο πλαίσιο της εξερεύνησης αυτής, δίνει έμφαση στην ύπαρξη των ενδιάμεσων χώρων, χρόνων και αλληλεπιδράσεων που συχνά, λόγω της αδράνειας ή της στατικότητάς τους, τροφοδοτούν ή συντηρούν την συνεχή, δυναμική κίνηση.

Με άξονα ένα γλωσσικό παιχνίδι, στο οποίο η λέξη ανάπαυση συμπεριλαμβάνεται στη λέξη πάλη, το έργο «W REST L ING» της Βαλσαμάκη στοχεύει σε μία διαφορετική ανάγνωση, σε μία εναλλακτική παρατήρηση των τρόπων που αναλύουμε, κατανοούμε και ερμηνεύουμε τις έννοιες της ζωτικότητας, της εγρήγορσης, της πάλης, αλλά και της παθητικότητας, της αδράνειας, ή της ανάπαυσης. Πώς εμείς, τα ανθρώπινα πλάσματα του δυτικού τουλάχιστον κόσμου ή των κόσμων που φέρουν την ιστορία του δίνουμε προτεραιότητα στην αέναη παραγωγή φοβούμενοι την παύση; Με ποιους τρόπους μυθοποιούμε την πρόοδο προβάλλοντας αντίσταση στην αδράνεια, μένοντας ξύπνιοι αντί να να κοιμηθούμε ακόμα και όταν τα σώματά μας ή οι ψυχές μας ζητούν το αντίθετο; Και πώς αυτές οι συνειδητές ή ασυνείδητες συμπεριφορές, αποφάσεις ή (αν)ενέργειες μπορούν να λειτουργήσουν ως παραβολές για να αντιληφθούμε κοινωνικοπολιτικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά και άλλα ιστορικά εδραιωμένα μοντέλα; Και πώς μπορούν να αποδομήσουν παραδείγματα που αποθεώνουν μια αδιάκοπη εξαγωγή ενέργειας, αγάπης και φροντίδας όταν δεν έχει απομείνει τίποτα, όταν αυτά τα απτά ή μη αγαθά έχουν ήδη καταχραστεί ή οικειοποιηθεί μετά βίας ή εν αγνοία μας;

Με το έργο αυτό η Βαλσαμάκη μάς προσκαλεί να προσεγγίσουμε τα ενδιάμεσα αυτά σημεία ως μηχανισμούς προσωπικών μεταμορφώσεων και συλλογικών αλλαγών, προτείνοντας το χάδι αντί της επίθεσης, το παιχνίδι αντί της ενέδρας, τον χορό έναντι της καταδίκης. Τόσο μέσω της χορογραφημένης κίνησης των πέντε σωμάτων όσο και των αποτυπωμάτων τους στον χώρο, η έκθεση «as she rests, the wrestler bleeds her promises» επιθυμεί να βιωθεί ως τελετουργικό παρατήρησης των αντιδράσεών μας στην αναταραχή, τον φόβο, τη διέγερση, την επιθυμία. Όχι με σκοπό την αναίρεση της έντασης ή της εγρήγορης που οι αντιδράσεις αυτές ξυπνούν στα ανθρώπινα και μη σώματα, αλλά με σκοπό την αποδοχή της παύσης που διεκδικούν για αυτά σε κάθε τους πάλη.

Επιμέλεια έκθεσης και κείμενο: Ιωάννα Γερακίδη

Συντελεστές «W REST L ING»
Ιδέα & Χορογραφία: Αναστασία Βαλσαμάκη
Μουσική & Ηχητική Σύνθεση: Jeph Vanger
Χορεύουν: Γαβριέλα Αντωνοπούλου, Νίκος Γρηγοριάδης, Σωτηρία Κουτσοπέτρου, Θάνος Ραγκούσης, Ξένια Σταθούλη
Δραματουργία: Αναστάσιος Κουκουτάς
Styling: Νεφέλη Αστερίου
Τεχνική υποστήριξη: Γιώργος Αντωνόπουλος
Παραγωγή: MIND THE LOOP

Το έργο δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια συμμετοχής της Αναστασίας Βαλσαμάκη στο Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών 2020 που υποστηρίζεται από την ARTWORKS και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).

Η δημιουργία και η περιοδεία του έργου υλοποιούνται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Πληροφορίες:
opbo studio, Φίλωνος 86, Πειραιάς, 18536
Εγκαίνια έκθεσης: Σάββατο 10 Φεβρουαρίου 2024, 20:00
Διάρκεια έκθεσης: 10 Φεβρουαρίου – 1 Μαρτίου 2024
Ωράριο λειτουργίας: Τετάρτη – Σάββατο, 12:00-18:00
Είσοδος ελεύθερη

*Οι Αναστασία Βαλσαμάκη, Jeph Vanger, Nεφέλη Αστερίου και Ιωάννα Γερακίδη είναι SNF ARTWORS Fellows

Orientation: Mater Land
Ευαγγελία Σπηλιοπούλου
Διάρκεια: 15 Φεβρουαρίου – 23 Μαρτίου 2024
Εγκαίνια: 15 Φεβρουαρίου 19:00-22:00

Crux Galerie
Σέκερη, 4
Κολωνάκι

*Η Ευαγγελία Σπηλιοπούλου είναι SNF ARTWORKS Fellow 2021 στο πεδίο των εικαστικών τεχνών